TO NEO ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ Ή ΑΛΛΙΩΣ "ΩΔΥΝΕΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ ΕΤΕΚΕΝ ΜΥΝ"
1. Στο
ενημερωτικό σημείωμα που συνοδεύει το σ/ν αναφέρεται ότι στο άρθρο 35 γίνεται
μια περιληπτική αναφορά στη στρατηγική ανάπτυξης του εθνικού λιμενικού
συστήματος.
2.
ΣΧΟΛΙΟ: Στο συγκεκριμένο άρθρο απλά
γίνεται αναφορά στην ευθύνη του ΥΕΝ για σχεδιασμό και χάραξη εθνικής λιμενικής
πολιτικής και ότι η στρατηγική είναι πενταετής και επικαιροποιείται…
Κατά συνέπεια ουδεμία αναφορά
έστω και περιληπτική γίνεται για τη στρατηγική των λιμένων…. Έστω τι εννοούμε
όταν λέμε στρατηγική λιμένων, έτσι ώστε να χαραχθεί και να σχεδιασθεί η
λιμενική πολιτική!!!
3.
«Mε το άρθρο
36 θεσμοθετείται το νομικό
πλαίσιο για τη δημιουργία τεσσάρων Δικτύων Λιμένων και ενός συνολικού
συστήματος διοίκησης και διαχείρισης των εμπορικών λιμένων της χώρας….», διαβάζουμε
στο ενημερωτικό σημείωμα του ΥΕΝ για το σ/ν. Το πρώτο ουσιώδες ερώτημα εδώ είναι με ποια
κριτήρια δημιουργήθηκαν τα συγκεκριμένα δίκτυα…
Από
μια πρώτη ματιά φαίνεται ότι βασικό κριτήριο αποτέλεσε η χωροταξική και
γεωγραφική εγγύτητα. Ωστόσο μόνο αυτό το κριτήριο δεν αποτελεί ικανή και
αναγκαία συνθήκη ή στην καλύτερη περίπτωση δεν αρκεί για την αποτελεσματικότητα
λειτουργίας μιας τέτοιας δομής. Σύμφωνα με την οικονομική και διοικητική
επιστήμη ένα δίκτυο μπορεί να « ειδωθεί» αφενός μεν σαν
σύνολο δεσμών που δημιουργούν αλληλεπιδράσεις μεταξύ των δρώντων και αφετέρου
σαν ένα σύνολο δρώντων που υιοθετούν μια παρόμοια συμπεριφορά προς επίτευξη
διαφορετικών οικονομικών σκοπών…[i]
Από τον προηγηθέντα προσδιορισμό του δικτύου αναφύονται ορισμένα ερωτήματα
σχετικά με το εν λόγω θέμα, δηλαδή των δικτύων λιμένων. (ειρήσθω εν παρόδω, τα
παρακάτω ερωτήματα συμπλέκονται ουσιαστικά με το ζήτημα κατά πόσο οι επιδιώξεις
της διοίκησης του ΥΕΝ, που αναφέρονται ως επιχειρηματολογία στο ενημερωτικό
σημείωμα στη σελίδα 10, θα ευοδωθούν)
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:
α) Από τη στιγμή που σ’ ένα δίκτυο λιμένων οι δρώντες θα υιοθετήσουν μια
παρόμοια συμπεριφορά για την επίτευξη διαφορετικών οικονομικών σκοπών –στόχων,
πως οι συντάκτες του σ/ν πιστεύουν ότι το ενιαίο management του
δικτύου θα αναδείξει τα πλεονεκτήματα των συνεργειών και θα επιτύχει την
κατανομή των λειτουργιών;
Και φυσικά εδώ δεν εννοούμε έκδοση διοικητικών πράξεων που θα καθορίζουν
συνέργειες και κατανομή λειτουργιών… Δηλαδή
στο Αττικό Λιμενικό δίκτυο αποτελούμενο από Πειραιά-Λαύριο και Ελευσίνα,
θα λάβουν χώρα συμπληρωματικές μεταξύ των λιμένων υπηρεσίες παροχής λιμενικών
υπηρεσιών; Και ποιες υπηρεσίες θα είναι αυτές; Πως θα γίνει η κατανομή των
λειτουργιών; Δηλαδή για παράδειγμα, μέρος ή το σύνολο της επιβατικής κίνησης
του λιμένος του Πειραιά θα διοχετευθεί στο Λαύριο; Και αν ναι υπάρχουν οι
υποδομές στον λιμένα του Λαυρίου για το συγκεκριμένο εγχείρημα; Οι προσβάσεις
στο Λαύριο ευνοούν μια τέτοια κίνηση; Ο
χρόνος και το κόστος πρόσβασης στην εν λόγω λιμενική εγκατάσταση έχει
ληφθεί υπόψη; Ποια είναι η θέση των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων επ’ αυτού;
β) θα περιμέναμε να διαφωτισθούμε
περισσότερο σχετικά με την επίτευξη
βελτιώσεων των οικονομικών αποτελεσμάτων. Ειδικότερα ο νομοθέτης εννοεί ότι μ’
αυτό το εγχείρημα θα επιτευχθούν
οικονομίες κλίμακας. Ωστόσο εδώ το ερώτημα που ανακύπτει ευλόγως είναι
εάν για τους λιμένες ενός δικτύου έχουν εκτιμηθεί οι συναρτήσεις λιμενικού
κόστους έτσι ώστε στη συνέχεια να υπάρχει εικόνα για το αν μπορούν να πετύχουν
οικονομίες κλίμακας. Γιατί αυτό; Διότι απλούστατα εάν οι κόμβοι του
συγκεκριμένου δικτύου δεν παράγουν λιμενικές
υπηρεσίες με οικονομίες κλίμακας (οι
οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα χαμηλότερο μέσο κόστος και κατά συνέπεια χαμηλότερα
φθηνότερα τιμολόγια), τότε το payoff του
δικτύου λιμένων δεν θα έχει χαρακτηριστικά εξωτερικών οικονομιών –positive externalities, με αποτέλεσμα οι βελτιώσεις των οικονομικών
αποτελεσμάτων του δικτύου να μην επιτυγχάνονται.
γ)
Από τη στιγμή που προωθείται η συμμετοχή
των ιδιωτών στις λιμενικές λειτουργίες, το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί
προκαταλαμβάνονται οι ιδιώτες επενδυτές με ένα τέτοιο οργανωτικό σχήμα-το
δίκτυο--;
δ) Ας υποθέσουμε ότι η συγκρότηση του
δικτύου λιμένων, έγινε σύμφωνα με ορθολογικά κριτήρια. Ωστόσο ένα ουσιώδες
ερώτημα είναι εάν στο πλάισιο της στρατηγικής για την βελτίωση της
ανταγωνιστικότητας των λιμένων –κόμβων του δικτύου έχει εκπονηθεί μελέτη ανάλυσης
απόκλισης-συμμετοχής ( shift –share analysis). Προφανώς όχι…
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η ΠΡΟΗΓΕΙΘΕΙΣΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΤΑΤΕΙΝΕΙ ΣΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
ΟΤΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΙΚΤΥΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑΛΑΒΕΙ ΧΩΡΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ
Σ/Ν ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΑΒΕΙ ΥΠΟΨΗ ΣΗΜΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ
ΤΟΣΟ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ MANAGERIAL ECONOMICS ΟΣΟ ΚΑΙ
ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ.
[i] Cohendet, P., LLerena P., Stahn H., Umbhauer G., (eds), The Economics of Networks, Springer, Verlang
Berlin-Heidelberg 1998.